مولتی مترها قابلیت های ویژه ای دارند که هر کسی آنها را نمی داند چه رسد به استفاده از آن!

اکثر فنی کاران  با مولتی متر سروکار دارند اما از بسیاری از این قابلیت‌ها بی خبر هستند و فقط در حد اینکه کار خودشان راه بیافتد از آن استفاده می کنند.

مولتی مترهای امروزی که بعضی افراد آن را به نام اُهم متر، ولت متر و آمپر متر نیز می شناسند

ویژگی های بسیار پیشرفته‌ای پیدا کرده‌اند و می توان کارهای زیادی با آن انجام داد.

مولتی مترها در چند نوع دستی دیجیتال، دستی عقربه ای، اتوماتیک و همینطور گرافیکی در بازار وجود دارند.

هر کدام از این مولتی مترها ویژگی های جالب و منحصر به فرد خود را دارند.

اکثر آنها قابلیت‌های مشابهی را ارائه می کنند اما هر کدام به روش سازنده و شرکت تولید کننده خود.

ولی تمام این قابلیات را در چارچوب علائم و قواعد خاص مربوط به هر شاخص ارائه می کنند.

تا کسانی که از آنها استفاده می کنند سردرگم نشوند.

و بتوانند با توجه به علائم قراردادی موجود به راحتی از آن استفاده کنند.

با مولتی متر می‌شود آمپر، ولتاژ، مقاومت یا اهم، فرکانس، دما و… را اندازه گیری کرد.

اگر با برق و شاخصه‌های آن آشنایی نداری توصیه می‌کنم مقاله ( تفاوت ولت، وات، آمپر و اُهم چیست؟ برق چرا به این ها نیاز دارد؟ به زبان ساده) را مطالعه کنی تا بیشتر با این موارد آشنا شوی.

 

شناخت علائم اختصاری حک شده روی مولتی متر

مولتی متر دستی

این نوع مولتی مترها که در بازار به دلیل قیمت مناسب تر بسیار یافت می شوند، تمام ویژگی های خود را توسط سِلکتوری که در وسط آنها قرار دارد ارائه می دهند.

و کسی که قرار است از آن استفاده کند باید با علائم خاص روی مولتی متر آشنایی داشته باشد.

در غیر این صورت ممکن است به مولتی متر در صورت استفاده ناصحیح آسیب وارد کند.

به عنوان مثال چنانچه برای اندازه گیری مقدار ولتاژ برق شهر از آن استفاده کنیم اما کابل ها یا همان پراب های مولتی متر را به صورت اشتباه به دستگاه متصل کنیم فیوز آن خواهد سوخت!

من هم برای اولین بار که می خواستم آمپر را اندازه گیری کنم فیوز مولتی مترم را سوزاندم!

اما در این مورد نگران نباشید

در ادامه این مقاله از سایت بیکار نه به تشریح تمام ویژگی ها و همچنین علائم این نوع مولتی مترها خواهم پرداخت و نکات لازم جهت استفاده درست از مولتی متر را بیان می کنم.

 

تفاوت مولتی متر دستی دیجیتال و عقربه ای

این دو نوع مولتی متر تفاوتی که دارند در نحوه نمایش واحدهای اندازه گیری است.

در نوع عقربه ای که قدیمی تر است مقادیر به صورت نمودار عقربه ای نمایش داده می شود.

اما نوع دیجیتال عدد را نمایش می دهد و دقیق تر نیز هست.

 

مولتی متر اتوماتیک و حرفه‌ای

 

این نوع مولتی مترها سِلکتور ندارد و قابلیت تشخیص واحد اندازه گیری به صورت خودکار را دارد.

همینطور نیاز زیادی به دانش استفاده از آن وجود ندارد.

ظاهر این مولتی متر ها بسیار ساده به نظر می رسد و به همین دلیل استفاده از آن راحت تر است.

تنها چند دکمه روی این دستگاه وجود دارد که می توان با انتخاب هر کدام به راحتی مقادیر مد نظر را با آن تشخیص داد.

این دستگاه قابلیت تشخیص خودکار مقادیر مختلف را دارد و مشخصه آن را کنار رقمی که در صفحه نمایان می شود نشان می دهد.

به این ترتیب دیگر نیاز نیست بدانیم که در حال اندازه گیری چه مشخصه ای هستیم.

 

ولتاژ AC و DC چیست؟

ولتاژ AC متناوب است اما DC  مستقیم است.

ولتاژ AC معمولا دارای موج سینوسی است.

دلیل استفاده از جریان متناوب AC این که می توان آن را به فواصل دورتر نیز انتقال داد.

به همین دلیل شرکت برق از ولتاژ AC و متناوب استفاده می کند.

و دلیل اینکه در خط های اصلی انتقال، برق فشار قوی استفاده می شود این است که هدر رفت کمتری اتفاق می افتد.

ولتاژ DC به صورت خط مستقیم انتقال پیدا می کند یعنی افت ولتاژ ندارد.

تمام وسایل الکترونیکی مانند تلفن همراه، تمام وسایلی که به USB متصل می شوند، ماشین های هیبریدی یا برقی و هر وسیله ای که توسط آداپتور به برق متصل می شود یا با باتری کار می کند از برق DC استفاده می کند.

 

مقاومت یا اُهم چیست؟

هر مسیر انتقال برقی دارای مقاومت است به عبارت دیگر ولتاژ در اثر مقاومت زیاد یک سیم یا مدار افت پیدا می کند.

هرچقدر مقاومت کمتر باشد افت ولتاژ و آمپر کمتری اتفاق می افتد.

واحد اندازه گیری مقاومت اُهم است.

نماد اُهم و مقاومت اُمگا است.

 

فرکانس چیست؟

فرکانس مقدار سیکل عبوری برق در هر ثانیه را گویند.

واحد اندازه گیری این فرکانس عبوری هرتز است.

برق شهر ۲۲۰ ولت و ۵۰ هرتز است.

یعنی ۵۰ هرتز در هر ثانیه از سیم برق عبور می کند.
وسایل مختلف برقی علاوه بر اینکه در یک ولتاژ مشخصی کار می کنند در یک فرکانس مشخصی نیز کار می کنند.

اکثر وسایل برقی در فرکانس ۵۰ هرتز کار می کنند.

 

اندازه گیری ولتاژ باتری ماشین با مولتی متر

برای اندازه گیری ولتاژ باتری ماشین ابتدا سلکتور مولتی متر را به سمت ۲۰ ولت دی سی “DC” می‌چرخانیم مانند تصویر بالا و یک پراپ را که پورت کام متصل است به سمت منفی باتری متصل می‌کنیم و پراب قرمز رنگ که به پورت ولتاژ متصل است را به سر مثبت باتری ماشین متصل می‌کنیم.

همانطور که در تصویر میبینید ولتاژ این باتری ۱۳ ولت است.

 

اندازه گیری ولتاژ برق شهر با مولتی متر

برای اندازه گیری ولتاژ برق شهر باید سلکتور مولتی متر را به سمت ۲۰۰ ولت AC بچرخانیم.

پراب مشکی مولتی متر را به پورت کام و پراب قرمز رنگ را به پورت ولتاژ متصل می‌کنیم.

برای اندازه گیری ولتاژ برق شهر فرقی نمی‌کند که کدام پراب را به کدام سوراخ پریز برق متصل می‌شود.

همانطور که در عکس بالا مشاهده می‌کنی ولتاژ برق شهر نزدیک ۱۲۰ ولت است.

البته در ایران این مقدار باید نزدیک ۲۲۰ ولت باشد.

 

اندازه گیری میزان مقاومت یا اُهم یک کابل قوی

برای اندازه گیری مقاومت کابل برق باید سلکتور دستگاه را به سمت اُهم و عدد ۲۰k بچرخانید تا مقدار درست را نشان دهد.

پراب منفی که به پورت کام متصل است را به یک سمت کابل و پراب قرمز یا مثبت که به پورت ولتاژ متصل است را به سمت دیگر کابل برق برای اندازه گیری مقدار مقاومت کابل مورد نظر متصل می‌کنیم.

در تصویر بالا مقدار مقاومت این کابل فشار قوی حدود ۴ هزار اُهم است.

 

نحوه چک و اندازه گیری دیود با مولتی متر

دیود همانطور که می‌دانی فقط از یک طرف جریان را عبور می‌دهد.

بنابراین برای تشخیص مقدار دیود باید پراب‌ها را با توجه به مثبت یا منفی بودن پایه‌های دیود متصل کنیم.

در غیر این صورت عدد درستی نمایش داده نخواهد شد.

پراب منفی که به پورت کام متصل است را به یک سمت دیود متصل می‌کنیم و پراب مثبت که به پورت ولتاژ متصل است را به سمت دیگر دیود متصل می‌کنیم اگر عدد نشان داده شده یک بود جای پراب‌ها را باهم عوض می‌کنیم تا عدد درست دیود نشان داده شود.

 

اندازه گیری میزان آمپر باتری ماشین با مولتی متر

برای اندازه گیری آمپر باید جای پراب‌ها را درست تنظیم کنیم.

پراب منفی به پورت کام متصل می‌شود و پراب مثبت قرمز رنگ را به پورت آمپر مانند تصویر بالا متصل می‌کنیم.

سلکتور دستگاه را به سمت ۱۰A آمپر DC میچرخانیم.

خب بعد تنظیم پراب‌ها یک کابل از سر مثبت باتری به لامپ متصل می‌کنیم.

بعد پراب مثبت را به سر دیگر لامپ متصل می‌کنیم.

و در نهایت پراب منفی مولتی متر را به سر مثبت باتری متصل می‌کنیم.

به محض اینکه سر منفی را به باتری متصل کنیم لامپ روشن می‌شود

و مقدار آمپر در مولتی متر نمایش داده می‌شود.

مراقب باش که بعد از چک کردن آمپر پراب‌ها را به حالت اولیه خود برگردانی.

تا اگر دوباره خواستی از مولتی متر استفاده کنی به صورت سهوی آن را نسوزانی.

چون من وقتی تازه وارد بودم این کار را کردم و با پرابی که به پورت آمپر متصل بود ولتاژ را تست کردم

و مولتی مترم دیگر آمپر را اندازه گیری نمی‌کند و سوخته است!

برای اطلاعات بیشتر درباره مولتی متر و قابلیت‌های آن می‌توانی به ویکی پدیا مراجعه کنی.